ચણોઠીનો સૌથી સામાન્ય રંગ અડધો કાળો અને અડધો લાલ છે. તેને એક પ્રકારનું ઝેર પણ માનવામાં આવે છે.
આ ચણોઠીનો ઉપયોગ દવા તરીકે કરી શકાય છે. તેના ઘણા ફાયદા છે. આ ચણોઠીમાં રહેલા ઝેરી તત્વોનો ઉપયોગ કરતા પહેલા તેને દૂર કરી દેવો જોઈએ. ચણોઠી આ સિવાયના સફેદ રંગમાં પણ જોવા મળે છે.
સફેદ ચણોઠી : ચણોઠી દ્રાક્ષ ઉગાડવામાં આવે છે. વેલાના પાન લાંબા અને બારીક હોય છે.
ત્રણ પ્રકાર છે: કાળી, લાલ અને સફેદ ચણોઠી. ત્રણેય પ્રકારના ચણોઠી વેલા દેખાવમાં સરખા છે.
કોઈપણ ટાલ કે મૂળના દુખાવા પર ભીલમાનો રસ લગાવો.
ઘીમાં અગર સાથે મધ મિક્સ કરીને પેસ્ટ બનાવો. જો ગરમીથી મોઢામાં ફોલ્લાઓ આવે છે,
ચણોક બોબા, ધોળી ચણોઠી અને સાકરના પાનનો રસ તમારા મોંમાં રાખવો જોઈએ
ધોળી ચણોઠીના રસમાં જીરું મિક્સ કરો અને પછી પીવો. જો તમને તીવ્ર ઉધરસ હોય તો ધોળી ચણોઠીના પાનના મૂળમાં ઘસીને તેનો રસ પીવાથી લક્ષણોમાં રાહત મળે છે. .
(1) માથાના ઉંદરી અને ટાલ પડવાની સમસ્યામાં સફેદ ચણોઠી પાવડર લગાવવાથી મટે છે. (2) તલના તેલમાં સફેદ ચણોઠી પાવડરનો ઉપયોગ કરો.
માથાની જૂની સારવાર ભાંગડાના રસથી કરી શકાય છે અને માથાની ચામડી પર લગાવી શકાય છે. ચણોઠીના મૂળનું ચુર્ણ શ્વાસમાં લેવાથી તમામ પ્રકારના માથાનો દુખાવો મટે છે.
(4) પિત્તને કારણે થતા થાંભલાઓ અને મસાઓ ચણોઠીના પાનને પીસીને દબાવવાથી મટે છે. ચણોઠીના મૂળના પાણી અને લસોટીને શ્વાસમાં લેવાથી માઈગ્રેનની સારવાર કરી શકાય છે. (6) સફેદ ચણોઠીના પાનને ખૂબ ચાવીને ખાવાથી કર્કશ અવાજમાં રાહત મળે છે.
(7) સફેદ ચણોઠી, ચણાકબાબ, સાકર મોઢામાં રાખવાથી. ચાંદાની સારવાર અને આરામ કરવા માટે તેમને સમાન માત્રામાં ચૂસી શકાય છે.
મૂળને પાણીમાં ઘસીને તમે માથાના દુખાવામાં રાહત મેળવી શકો છો.
ચક્કર, રાત્રી અંધત્વ અથવા કાળી આંખો. સફેદ ચણોઠીના પાન ચાવીને પી શકાય છે.
જીરું, લાલ ચણોઠીના પાન અને ખાંડના મિશ્રણથી ઠંડક પ્રાપ્ત થાય છે. તેનો ઉપયોગ સવારે અને રાત્રે થાય છે. આ ચણોઠી છે:
ભાંગડાના પાનમાંથી પાણી સાથે રસનું મિશ્રણ બનાવવા માટે તલનું તેલ અને પાણી ઉમેરવામાં આવે છે. આ મિશ્રણનો ઉપયોગ ખરજવું જેવી જટિલ ત્વચાની સ્થિતિની સારવાર માટે થઈ શકે છે.
ઉપયોગ કરતા પહેલા આ ચણોઠીને પહેલા પાણીમાં ઉકાળી લેવી જોઈએ.
ચણોઠીની અશુદ્ધિથી ઝાડા થઈ શકે છે. જો ચણોઠીનું વધુ પડતું સેવન કરવામાં આવે તો તેની ખરાબ અસર થતી રહે છે.
ચણોઠીને કારણે આંખોમાં બળતરા અને સોજો આવી શકે છે.
કોઈની સલાહ લીધા પછી જ આ કરવું જોઈએ. સફેદ ફોલ્લીઓ સહિત ત્વચાની કોઈપણ સ્થિતિ.
ચણોઠીની છાલ કાઢીને પીસીને બીજા દિવસે ચામડીના રોગમાં લગાવવાથી તે કામ કરે છે.
કમળાના દર્દીઓને ચણોઠીના મૂળનો રસ પીવાથી આરામ મળે છે. આ રસ શરીરના દુખાવાવાળા વિસ્તારમાં લગાવી શકાય છે અને તેનાથી રાહત મળી શકે છે.
ચણોઠીના પાનથી બનેલી ચા તાવને ઓછો કરે છે, સાથે જ શરદી અને ઉધરસના લક્ષણોમાં પણ રાહત આપે છે. ચણોઠીના પાનને પાણીમાં પલાળી રાખો, પછી તેને ગાળીને દર્દીને આપો.
ચણોઠીના પાનનો ભૂકો ખીલ પર લગાવવાથી સારું થાય છે. હર્બાલિસ્ટ્સના મતે, હળદરની પેસ્ટ અને ચણોઠીના પાનને રાત્રે ચપટી લગાવવાથી ખીલની સારવાર કરી શકાય છે.
ચણોઠી મધ, કડવી, તીખું, સખત ગરમ, ત્વચા માટે સારું, વાળ ખરતા અટકાવે છે – નવા ઉગાડનાર,
વૃષભ અને તે આંખના રોગો, ઝેર અને પિત્ત, કૃમિના અલ્સર, પેટની સમસ્યાઓ, કૃમિ અને કફની સારવાર કરે છે. જો વધુ માત્રામાં લેવામાં આવે તો ચનોથી એ ઈમેટીક છે.
રક્તપિત્ત, અલ્સેરેટિવ અને પીડા નિવારક, કાજુ. ગર્ભનિરોધક, ઝેરી (શુદ્ધ), શુક્રાણુ વધારનાર.
કડવો – ચેતા ઉત્તેજક, પોષક, તાવ, ભ્રમણા અને શ્વાસ. તેના પાન શૂલ, દુખાવો, સોજો અને પેશાબની સમસ્યાઓનો ઈલાજ છે.
માસિક ધર્મના દુખાવામાં રાહત આપવા માટે પણ ચણોઠીનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ સમય દરમિયાન, રક્ત પ્રવાહ વધારે છે.
2 ચમચી ચણોઠીનું ચૂર્ણ 4 ગ્રામ ખાંડ સાથે પાણીમાં ધીમે-ધીમે લેવું. આ પીડાને દૂર કરવામાં અને રક્ત પ્રવાહને વધારવામાં મદદ કરશે. જો કે, તે ઘણું કરશે નહીં.
ચણોઠીના મૂળનો રસ અને આદુનો રસ સમાન માત્રામાં થોડા ઘી સાથે મિક્સ કરો
આનાથી ઉધરસ જેવા શ્વસન રોગોના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે અને આરામ મળે છે.
ચણોઠીના મૂળના પાવડરને શ્વાસમાં લેવાથી તમામ પ્રકારના માથાના દુખાવામાં રાહત મળે છે. ચણોઠીના પાનને વાટીને અને તેની સાથે પેસ્ટ લગાવીને પિત્તાની સારવાર કરી શકાય છે.
સફેદ ચણોઠીના પાનને ખૂબ ચાવીને અવાજ ખોલી શકાય છે. મોઢાના ચાંદાની સારવાર માટે સફેદ ચણોઠીના પાન અને ચણાકબાબ મોઢામાં રાખવામાં આવે છે.
ચણોઠીનો ઉપયોગ કરતા પહેલા તેને ઓછામાં ઓછા ત્રણ કલાક ઉકાળો. અશુદ્ધ ફળથી ઉલટી અને ઝાડા થઈ શકે છે જે કોલેરા જેવા જ છે.
ચણોઠીનો ઉપયોગ દવા તરીકે કરી શકાય છે. ઝેર દૂર કરવા માટે, તેને 3 કલાક પાણીમાં પલાળી રાખો. ચણોઠી ઝેરી છે. તેનો ઉપયોગ ઝેરી તત્વોની સારવાર માટે થઈ શકે છે.
